Stress & burn-out

Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren spannen zich, er komt adrenaline vrij in ons bloed. We zijn extra alert en ons lichaam is paraat om te vechten of te vluchten. Deze reactie is een belangrijk overlevingsmechanisme, bijvoorbeeld wanneer je oog in oog staat met een beer. 

In onze maatschappij worden we echter zelden met beren geconfronteerd. Wel met een aantal stresserende situaties waarbij deze automatische reactie van het lichaam niet zoveel uithaalt. Geraak je geënerveerd omdat je met de wagen in de file staat, dan heb je er niets aan dat je lichaam paraat is om hard te beginnen lopen. 

Er is niets mis met stress in ons leven. De meeste mensen hebben een beetje gezonde stress nodig om voldoende uitdaging te hebben en zich goed te voelen. Stress wordt echter een probleem als de draaglast (de hoeveelheid stress of de ernst van de stresserende situatie) groter is dan onze draagkracht (de middelen die we hebben om met de situatie om te kunnen gaan).

Gebeurt er iets ingrijpends, zoals je baan verliezen of een relatiebreuk, of sta je gedurende langere tijd onder druk, bijvoorbeeld door te veel werk, spanningen of geldgebrek, dan kan de stress leiden tot overbelasting en uitputting. In het ergste geval mondt dat uit in overspannenheid of burn-out. 

Overmatige stress en overbelasting uiten zich in allerlei symptomen op zowel lichamelijk als psychisch vlak als op het vlak van je gedrag.

Typische lichamelijke symptomen zijn:

• Aanhoudende moeheid
• Slapeloosheid
• Spierpijn, hoofdpijn, rugpijn
• Maagpijn, darmstoornissen, slechte eetlust
• Verminderde weerstand tegen infecties
• Hartkloppingen, verhoogde bloeddruk, verhoogde cholesterolwaarden

Typische psychische symptomen zijn:

• Niet meer tot rust kunnen komen, gejaagdheid
• Prikkelbaar, geïrriteerd zijn
• Sombere buien, huilbuien, piekeren, angst
• Niet meer kunnen genieten, lusteloos en futloos zijn
• Besluiteloosheid, concentratieverlies, vergeetachtigheid
• Onzekerheid, minder zelfvertrouwen

Typische gedragsveranderingen zijn:

• Minder presteren en meer fouten maken
• Steeds meer roken, alcohol of drugs gebruiken
• Steeds meer slaap- en kalmeermiddelen gebruiken
• Sociale contacten steeds meer uit de weg gaan

Heel vaak negeren mensen deze verschijnselen of ze denken dat ze wel vanzelf over zullen gaan. Het omgekeerde is waar. Omdat de stress ervoor zorgt dat je niet meer de rust en ontspanning vindt die je nodig hebt om de stresserende situatie goed aan te kunnen, gaat het met je stress van kwaad naar erger.

Door een langdurige overdosis stress kunnen mensen overspannen geraken. Je geraakt hoe langer hoe meer uitgeput, wordt vaak erg emotioneel en zelfs de gewone dagelijkse dingen worden steeds moeilijker.

Soms is de overbelasting zo groot dat rust alleen niet meer helpt. We spreken dan van burn-out, je voelt je dan opgebrand. De symptomen van burn-out lijken heel erg op deze van een depressie.

Stress en burn-out zijn belangrijke gezondheidsproblemen. Ongeveer 1 op 10 bezoeken aan de huisarts heeft te maken met stress. Naar schatting hebben zo’n 30 procent van de psychische klachten waarvoor mensen hulp zoeken te maken met stress. Volgens een Nederlands onderzoek zou ongeveer 10 procent van de beroepsbevolking last hebben van burn-outverschijnselen. Volgens Securex (2014) zou stress 64% van alle werknemers raken! Wanneer men niet meer met zijn stress kan omgaan, ontstaan fysieke en psychische gezondheidsklachten. Deze spanningsklachten veroorzaken ruim een derde van de afwezigheidsdagen door ziekte.

Stress is vaak ook een trigger voor andere psychiatrische aandoeningen. Bron.

Verschil tussen stress en burn-out

stress	burn-out
teveel engagement of inzet	geen engagement of inzet meer
emoties zijn versterkt	emoties zijn gedempt
brengt drukte en hyperactiviteit teweeg	brengt hulpeloosheid en hopeloosheid teweeg
verlies aan energie	verlies aan motivatie, idealen, hoop
leidt naar angst	leidt naar gevoelloosheid, depressie
gevolgen vooral lichamelijk	gevolgen vooral emotioneel
kan leiden naar vroegtijdige sterfte	kan leiden naar uitzichtloosheid